جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهمباحث معرفت‌شناسانه سهروردی چنان نظام‌مند است که انسجام درونی ساختار فلسفی او را نشان می‌دهد. وی با اثبات ممکن بودن معرفت به وسیله پاسخ دادن به شواهدی نقض، ضمن رد شکاکیّت، معرفت را به معنای حضور و ظهور معلوم نزد عالِم یا نور مجرد می‌داند. او برای ایجاد سازگاری درونی نظام معرفت‌شناسی خود بر معرفهالنفس تأکید می‌کند و ابزار دستیابی به معرفت را قوای ادراکی آن معرفی می‌کند که شامل حواس ظاهری و باطنی و قوه عاقله می‌باشد. بر همین اساس او مراتب معرفت را ادراک حسی، خیالی و عقلی می‌داند که در نحوه تحقق معرفت در هریک از این مراتب، بر مبانی اشراقی خاص خود، یعنی حضور، شهود و اشراق تأکید می-کند. بدین معنا که ظهور ذات برای نفس همان هویت نوری اوست و ظهور غیر برای آن هم به نحو اضافه اشراقی او بر هر معلومی که به واسطه نور ذاتی یا عرضی ظاهر شده، می‌باشد، البته در مرتبه ادراک عقلی به برکت اشراق مُثل است که نفس به اندازه تجردش به درک حضوری و شهودی نور محض نائل می‌شود. لذا هویت معرفت اشراقی، حضور معلوم در پرتو اشراق نفس و سپس مشاهده آن توسط نفس می‌باشد. این نحوه توجیه، از یک طرف ارتباط عمیق نظام معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی سهروردی را نشان می‌دهد و از طرف دیگر می‌توان معیار معرفت را حضور و شهود مستقیم به واسطه اشراق دانست. اما از این جهت که نفس تنها درصدد ثبوت معرفت برای خود نیست، بلکه به دنبال بازگویی و سنجش آن هم برمی‌آید، لذا معارف خود را در مقام اثبات قرار می‌دهد. در این صورت است که به معرفت حصولی منتقل می-شود، به طوری که به وسیله مفاهیم و قضایا به بازگویی و اثبات ادراکات حضوری در قالب تعریف یا استدلال، برای دیگری یا حتی برای خود می‌پردازد. برهمین اساس مباحثی چون صدق و کذب، نحوه توجیه خطاها و ملاک آنها و بحث تقابل یا عدم تقابل به میان می‌آید. با مبنا قرار گرفتن معرفت حضوری، معرفت حصولی مبتنی بر آن خواهد بود و از طرفی معرفت حضوری در صورت پیوند با معرفت حصولی می-تواند در مباحث معرفت‌شناسی مطرح شود.واژگان کلیدی: سهروردی، معرفت‌شناسی، معرفت حضوری، نور، شهود و اشراق، اضافه اشراقی

در این پژوهش اثرات تربیتی توحید در دو بعد فردی واجتماعی انسان با تمرکز بر روی معارف قرآن کریم وتفاسیر به خصوص تفسیر شریف المیزان مورد بررّسی قرار گرفته است.بعد فردی آثار تربیتی توحید درجنبه‌ی فکری و عقلانی، روحی و روانی، اخلاقی و جسمی و در بعد اجتماعـی در چهار زمینه نظام خانواده، جنبه‌ی سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مطرح می باشد.

«آب» نماد حیات وزندگی است. این واژه در نهج‌البلاغه در قالب واژگان متفاوتی مانند ماء، قطره،موج و ... به‌صورت حقیقی یا صور بلاغی (تصویر آفرینی) مورداستفاده قرارگرفته است.در این پژوهش با عنوان «دلالت‌های معنایی آب در نهج‌البلاغه» سعی بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر نظریه حوزه‌‌های معنایی، در سه فصل مجزا به بررسی نحوه‌ی استعمال واژگان مربوط به آب در این کتاب ارزشمند پرداخته شود و مفاهیمی که آن حضرت به کمک این واژگان ابداع کرده است، مشخص گردد.با بررسی‌های صورت گرفته در این جستار مشخص شد امام علی (ع) از حوزه‌‌ی معنایی آب برای تبیین موضوعاتی همچون آفرینش، امامت، عبادت، دنیا، جهاد و ... استفاده نموده است. اهمیت آب در بیابان‌های گرم و سوزان، صدچندان می‌شود و به همین دلیل تشنگی و در مقابل رسیدن به آب گوارا، تصویر زیبایی است که امام علی (ع) بارها برای بیان حالت اشتیاق و رسیدن به امور ارزشمند مورداستفاده قرار داده‌اند.در برخی موارد هم آب با واژگانی مانند «آجِن، کَدِر و ...» هم‌نشین شده است که بیانگر توصیف شرایط سخت حیات سیاسی و اجتماعی مردم است. واژه‌ی متقابل آب، تشنگی است که در قالب واژگانی مانند «عطش، ضمان و ...» آمده است و بار معنایی آن غالباً تشنگی معنوی یا همان عدم دسترسی به منبع هدایت است.

بزرگی شخصیت و ارجمندی سخنان حضرت علی (علیه السلام)در دنیای اسلام نمای زیبایی دارد وهر چه زمان می گذرد واسلام شناسی رونق می یابد ،این عظمت جلوه هایی نوین از خود نشان می دهد .در کنار آن وجود حضرت زهرا (علیها السلام)و فرموده های نغزشان وبه ویژه خطبه ها،پیوستگی آن حضرت را به اقیانوس نبوت و رسالت می نمایاند . گر چه این حقیقت در گذشته آن چنان که باید شناخته نشده ،در این پژوهش سعی بر آنست که اگر نمی توان به تمام ابعاد وفرموده های آن دو بزرگوار پرداخت ،به بخشی از آن ها در حد وسع وتوان روی آورده وآن ها را تطبیق ومقایسه نمود که شامل موارد زیر است .توصیف وتحلیل عصر جاهلیّت و مشابهت آن با زمانپس از رحلت نبی اکرم صلی الله علیه وآله وسلّم» واعلام خطر از سوی معصومین بزرگوار (علیهما السلام) ،شخصیّت ومقام والای پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلّم)در بیانات امام علی وحضرت فاطمه زهرا (علیهما السلام) که خود بهترین منبع برای شناخت نبی اکرم(صلی الله علیه وآله ) می باشد.ولایت وامامت از نگاه امام علی و فاطمه زهرا (علیهما السلام)، فدک ورخداد های مرتبط با آن ، فلسفه ی احکام و دستورات الهی.

«ولایت» از موضوعات اصلی شیعه و زیربنای سلوک تمامی عرفا و سلسله‌های صوفیّه است. در این پایان نامه نظریّات نجم رازی و لاهیجی به عنوان دو نویسنده و عارف اهل تسنّن با نظریّات شیعه مقایسه شده است. در ضمن این‌که نظریّات دیگر عرفا و دانشمندان شیعه نیز در لابلای آن گنجانده شده است. ابتدا به شرح حال مختصر دو نویسنده و آثار آن‌ها پرداخته، سپس در مورد ولایت و موضوعات زیرمجموعه‌ی آن به تفصیل سخن رانده‌شده‌است. صوفیان اهل تسنّن به ولایت معتقدند، امّا در مصادیق ولایت و برخی جزئیّات آن با شیعه اختلاف نظر دارند. در بسیاری از موضوعات دیگر مربوط به ولایت، نظریّات صوفیان با شیعه یکسان است. نجم رازی در مرصادالعباد پیامبر اکرم(ص) را محور اصلی همه‌ی اندیشه‌ها و بحث‌های خود قرار داده است. نظریّات او درباب ولایت همانند دیگر عرفای اهل تسنّن که ولایت را در شخص معصوم منحصر نمی‌دانند، می‌باشد. ولایت از مباحث مهمّ ابن عربی و بسیار نزدیک به دیدگاه شیعه است. لاهیجی در این موضوع متأثّر از ابن‌عربی است، در اثرش از دیدگاه شیعی الهام پذیرفته است و در پیوند بین تصوّف و تشیّع کوشیده است تا خاتم الانبیا را با مهدیِ موعود شیعه(عج) منطبق کند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

معرف‌شناسان از هنگام نگارش رساله متون و ته نه تنوس افلاطون تاکنون کوشیده‌اند مولفه‌ها با شرایط اساسی معرفت را تعیین کنند. تعیین این موله‌ها یا شرایط به نوعی تحلیل معرفت می‌انجامد. دیدگاه سنتی و مشهور فیلسوفان از جمله افلاطون و کانت این است که معرفت گزاره‌ای (این که چیزی چنان است) سه شرط منفردا لازم و مجموعها کافی دارد که عبارتند از: باور، صدق و توجیه. طبق این دیدگاه، معرفت گزاره‌ای فقط باور صادق نیست ، چون برخی باورهای صادق گمانهای خوش‌شانسی بیش نیستند و در نتیجه معرفت به شمار نمی‌آیند. لازمه معرفت این است که ارضای شرط باور به "نحو مقتضی" با ارضای شرط صدق آن "مرتبط" باشد. بنابراین، معرفت باید "چیزی بیشتر" از باور صادق باشد. این "چیزی بیشتر" چیست که برای تبدیل باور صادق به معرفت ضروری است ؟ ما آن را شرط توجیه تحلیل استانده معرفت می‌نامیم. به طور کلی دو نوع نظریه برای توضیح شرط توجیه معرفت پیشنهاد شده است . طبق یک نوع از آنها، اگر فرایندهایی که به حصول، باور می‌انجامند قابل اعتماد باشند، باور ما معرفت به شمار می‌آید. در این نوع نظریه‌ها تاکید بر پیشینه تاریخی باور است که آن را پدید می‌آورد. نظریه‌های نوع دوم این فرایندها را با مساله توجیه بی‌ارتباط می‌دانند و توجیه را فقط تابعی از قوت و تناسب قرائن موجود برای یک قضیه می‌پندارند. ما این مدعا را "فرض باوری" و نظریه‌های معرفت‌شناختی پیرو آن را "نظریه‌های باور محور" می‌نامیم. هماهنگی نیز نظریه‌ای باوری است . جان نظریه هماهنگی در دو بعد مثبت و منفی آن نهفته است . بعد منفی این است که هماهنگی ضد نظریه بنیادگرایی است ، یعنی ضد این نظریه که مراتب معرفتی باورها نهایتا به باورهای پایه می‌رسد یا از آنها سرچشمه می‌گیرد. نظریه هماهنگی وجود چنین باورهایی را انکار می‌کند. بعد مثبتش این است که ادعا می‌کند رابطه هماهنگی میان باورها سبب توجیه منزلت معرفتی باورهاست . موضوع برنامه پژوهشی حاضر ارزیابی این دو بعد به روش نقادی عقلی است .

روش ساختاری، روشی نوین در تفسیر و فهم آیات الهی است که در قالب ساختارشناسی سوره ها به جهت دست یابی ارتباط منسجم میان آیات سوره و ارائه تصویری زیبا، پیوسته و هماهنگ از آیات سوره رخ می نماید تا به تفسیری دقیق و در خور مراد خدای حکیم نائل گردد.انسجام ساختاری سوره های قرآن، مساله ای است که از ابتدای تفسیر قرآن، کما بیش و به شکل های مختلف به آن پرداخته شده است . در ابتدا با طرح مباحثی چون تناسب آیات و سور، تنها ارتباط ایات مجاور در یک سوره و نیز بین دو سوره مجاور بررسی میشد. اما با تکامل این بحث در قرون اخیر توجه ویژه ای به وحدت کلی نگر مفاهیم و موضوعات در هر سوره شده است. به این معنا که هر سوره دارای یک هدف خاص و روح واحد است.به این ترتیب در برخی تفاسیر و کتب سعی شده به وجود همبستگی بین آیات در هر سوره پرداخته شود.در پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی و روش کتابخانه ای انجام گرفته، سعی شده که انسجام ساختاری سوره های عنکبوت و روم را براساس غرض و محور اصلی آن به نمایش بگذارد. این پژوهش در راستای نمایاندن چهره ای منسجم و منظم از قرآن کریم، گامی است در پاسخ به شبهه افکنانی که سوره های قرآن را حاوی موضوعات پراکنده و بی ارتباط باهم تلقی می کنند همچنین به علت ارائه مفاهیم سوره ها به شکل گویا، زمینه و فهم بهتر مفاهیم و پیام های قرآن را بیش از پیش فراهم می سازد.از پژوهش حاصل این نتیجه بدست آمد که سوره های عنکبوت و روم هر کدام ساختار منسجمی دارند و هر سوره غرض و هدف خاصی دارد و یافته های این اثر نشان که غرض سوره عنکبوت ایجاد تفکر صحیح نسبت به ایمان حقیقی و آزمایش الهی به عنوان محکی برای ایمان، و غرض سوره روم، وعده قطعی خداوند به یاری دین است و تمام آیات سوره حول این اغراض، آیاتش را بیان می کند و همچنین این دو سوره باهم تناسب و ارتباط ویژه ای دارند.

کار شایسته یا کار آبرومندانه برای اولین بار در سال 1999 و در گزارش مدیر کل سازمان کنفرانس بین المللی کار مطرح شد. رسوخ این مفهوم به نظام جمهوری اسلامی ایران با توجه به ماهیت دینی و اسلامی آن، موجب گردیده است تا تحلیل این مفهوم در پرتو دین اسلام ضروری جلوه نماید. همچنین با توجه به تفاوت‌های دیدگاه متعارف (غربی) و اسلام به انسان و کرامت انسانی او، این پژوهش با روش تحلیل محتوا و جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای در صدد بررسی مقوله کار شایسته و مولفه‌های آن از دیدگاه اسلام و مقایسه ان با دیدگاه متعارف است. در این پژوهش نشان داده شده که، تفاوت نظام اسلامی و غیردینی (سکولار) در باره کرامت انسان مهم‌ترین نکته است که باید اشاره شود. بیامدشمحدودیت‌های اخلاقی در کار است.